Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, G7’nin Çin’in Tayvan etrafında başlattığı tatbikata yönelik yaptığı açıklamaya reaksiyon göstererek Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) Dışişleri Bakanları Toplantısı marjında Japon mevkidaşı Yoshimasa Hayashi ile gerçekleştireceği görüşmeyi iptal etti.
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretiyle başlayan krizde tansiyon giderek yükseliyor. Ziyaretin akabinde Çin ordusunun Tayvan etrafında bugün başlattığı tatbikata G7’den gelen reaksiyon, Pekin idaresini kızdırdı.
Kamboçya’nın başşehri Phnom Penh’de gerçekleştirilen Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) Dışişleri Bakanları Toplantısında bulunan Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, bakanlık üzerinden yaptığı yazılı açıklamada, G7 Dışişleri Bakanlarının Tayvan krizine ve Çin’in tatbikatına yönelik ortak açıklamasına reaksiyon gösterdi. Bakan Wang Yi, G7’nin ABD’nin bölgedeki provokasyonunun görmezden geldiğini belirterek, “Çin’i egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumak için makul ve yasal adımlar olan bu tıp tedbirleri aldığı için haksız yere eleştiriyor. Bu türlü bir ayrıcalığı nereden aldılar? Onlara bu türlü bir yetkinliği kim verdi? Hak ihlal edeni korumak ve hakkını savunanları suçlamak, ne kadar anlaşılması güç bir durum” tabirlerini kullandı. G7’nin ortak açıklamasının Çin halkı ortasında büyük öfkeye yol açtığını belirten Wang Yi, “Bugünün Çin’i artık 19. yüzyılın Çin’i değil. Tarih asla tekerrür etmeyecek” dedi.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying ise Japonya’nın üye olduğu G7’nin açıklaması nedeniyle Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin, Japon mevkidaşı Yoshimasa Hayashi ortasında ASEAN toplantısının oturum ortalarında gerçekleştireceği görüşmeyi iptal ettiğini açıkladı.
Sözcü Hua, G7’deki öteki ülkelerin Tayvan konusunda ABD’nin müsaadeden gidiyorsa bu durumun onların diplomasi ve siyasetlerinde bağımsızlıklarının olmadığı manasına geldiğini söyledi. Hua, “(Onlar) Çin’in ‘tek Çin’ siyaseti üzerinde vardığı mutabakata bağlı kalmalıdır. Zira bu, Çin’in kendileriyle bağlarının en kıymetli temelidir” diye konuştu.
“ENDİŞE DUYUYORUZ”
Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, İngiltere, ABD Dışişleri Bakanları ile Avrupa Birliği (AB) Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell tarafından Çin’in Tayvan Boğazı ve etrafında gerçekleştirdiği tatbikatlarla ilgili yayımlanan ortak bildiride, “Çin Halk Cumhuriyeti’nin son zamanlardaki tehdit edici aksiyonlarından, bilhassa atış tatbikatları ve gereksiz ekonomik tehditlerinden telaş duyuyoruz. Bir ziyaret, Tayvan Boğazı’ndaki askeri hareketliliğe münasebet gösterilemez. Ülkelerimizde memleketler arası seyahatler, milletvekilleri için olağan ve rutindir. Çin Halk Cumhuriyeti’nin artan müdahale riskleri, bölgedeki istikrarı bozarak gerginlikleri artırıyor” tabirleri kullanılmıştı.
Bildiride ayrıyeten Çin’e direkt davette bulunularak, “Çin Halk Cumhuriyeti’ni bölgedeki statükoyu tek taraflı olarak zorla değiştirmemeye ve boğazlar ortası uyuşmazlıkları barışçıl yollarla çözmeye çağırıyoruz. G7 üyelerinin Tayvan’a ait temel durumlarında ve geçerli durumunda Çin siyasetiyle ilgili rastgele bir değişiklik yoktur. Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarı müdafaaya yönelik ortak ve sarsılmaz taahhüdümüzü yineliyoruz. Tüm tarafları sakin kalmaya, hareketlerini kısıtlamaya, şeffaflık içinde hareket etmeye ve yanlış anlaşılmaları önlemek için açık bağlantı kanallarını müdafaaya davet ediyoruz” denilmişti.
KRİZ BÜYÜYOR
Pekin idaresi, Tayvan’ın Çin’in bir modülü olduğunu savunurken, Tayvan ise “bağımsız bir ülke” olduğunu belirtiyor.
ABD, Asya-Pasifik bölgesindeki askeri ittifaklarını güçlendirmeye çalışırken, Pekin idaresi ABD gemilerinin bölgedeki faaliyetlerini “Tayvan’a bağımsızlık konusunda dayanak sinyali” ve “provokasyon” olarak yorumluyor.
